W odpowiedzi na wniosek z posiedzenia KRIR >>>, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 22 czerwca 2022 udzieliło odpowiedzi w sprawie wydłużenia okresu uzupełnienia wykształcenia w operacjach typu „Premie dla młodych rolników", informując co następuje:
"warunki przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach instrumentu wsparcia „Premie dla młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020) zostały określone na podstawie przepisów unijnych (1) oraz PROW 2014-2020. Zgodnie z przepisami prawa UE, „młody rolnik” oznacza osobę, która w chwili składania wniosku m.in. posiada odpowiednie umiejętności i kwalifikacje zawodowe(2). Beneficjentowi można przyznać okres karencji nieprzekraczający 36 miesięcy od daty wydania indywidualnej decyzji o przyznaniu wsparcia, aby umożliwić mu spełnienie warunków związanych z nabyciem umiejętności zawodowych określonych w programie rozwoju obszarów wiejskich (3). A zatem, w świetle przepisów prawa UE, młody rolnik powinien posiadać kwalifikacje zawodowe już na etapie składania wniosku o przyznanie pomocy. Wyjątkowo, osobom nie posiadającym kwalifikacji zawodowych „na wstępie” może być udzielony okres karencji nie dłuższy niż 36 miesięcy od decyzji o przyznaniu pomocy na nabycie umiejętności zawodowych. Dlatego zgodnie z zapisami PROW 2014–2020 w ramach instrumentu wsparcia „Premie dla młodych rolników” pomoc może być przyznana, jeżeli wnioskodawca posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, wynikające z wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie. Warunek dotyczący kwalifikacji zawodowych jest spełniony, jeżeli młody rolnik posiada kwalifikacje rolnicze, potwierdzone odpowiednim świadectwem lub dyplomem, lub odpowiedni staż pracy w rolnictwie, lub uzupełni kwalifikacje zawodowe (wykształcenie) w okresie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy.
Powyższe kwestie zostały określone zarówno w PROW 2014-2020, w przepisach rozporządzenia (4), jak i w pouczeniu decyzji o przyznaniu pomocy. Ponadto, każdy wnioskodawca podpisując wniosek o przyznanie pomocy oświadcza, że znane mu są zasady przyznawania i wypłaty pomocy określone w przepisach w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego PROW 2014–2020. W świetle przepisów unijnych i krajowych beneficjent, który nie spełnił warunku w zakresie kwalifikacji zawodowych, a ściślej nie uzupełnił wykształcenia w terminie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy, zobowiązany jest do zwrotu nienależnie pobranych płatności z tytułu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego PROW 2014–2020.
Niemniej jednak, w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. (5), wymienione zostały przypadki, które mogą zostać uznane jako siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności. Wystąpienie tych przypadków może stanowić podstawę do nienakładania sankcji finansowych, w przypadku gdy pojawią się trudności z realizacją zobowiązań wynikających z przyznanej pomocy finansowej. Mogą to być w szczególności:
a) śmierć beneficjenta;
b) długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu;
c) poważna klęska żywiołowa powodująca duże szkody w gospodarstwie rolnym;
d) zniszczenie w wyniku wypadku budynków inwentarskich w gospodarstwie rolnym;
e) choroba epizootyczna lub choroba roślin dotykająca, odpowiednio, cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw;
f) wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku.
Ponieważ nie jest to wyczerpujący wykaz możliwych przypadków siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności, organ właściwy w sprawach o przyznanie pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” PROW 2014-2020 (dyrektor oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) podejmuje decyzje dotyczące siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności indywidualnie dla każdego przypadku na podstawie odpowiednich dowodów oraz stosując pojęcie siły wyższej w świetle prawa Unii dotyczącego rolnictwa, w tym orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.
Należy przy tym wskazać, że przypadki siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności zgłasza się na piśmie właściwemu organowi wraz z odpowiednimi dowodami wymaganymi przez właściwy organ, w ciągu piętnastu dni roboczych od dnia, w którym beneficjent lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać tej czynności (6)."
Podstawa prawna:
(1) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 487, z późn. zm.),
(2) art. 2 ust. 1 lit. n rozporządzenia nr 1305/2013,
(3) art. 2 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 807/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i wprowadzającego przepisy przejściowe (Dz.U. L 227 z 31.7.2014, s. 1, z późn. zm.),
(4) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020,
(5) art. 2 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549, z późn. zm.),
(6) zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 640/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli oraz warunków odmowy lub wycofania płatności oraz do kar administracyjnych mających zastosowanie do płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej zgodności.
